1 czerwca 1932 r. rozporządzeniem Ministra Rolnictwa z dnia 23 maja 1932 utworzony został „Park Narodowy w Pieninach”. Jego utworzenie poprzedziły ponad 10 letnie przygotowania związane m.in. z wykupem dóbr pienińskich z rąk prywatnych właścicieli pod przyszły Park Narodowy, opracowanie projektu „rezerwatu pienińskiego” oraz przygotowanie różnego rodzaju kosztorysów i dokumentacji. Pieniński Park Narodowy jest pierwszym parkiem narodowym utworzonym na terenie Polski.
„Właściwa historia parku sięga 1921 roku, kiedy to z inicjatywy prof. Władysława Szafera na terenie będącym własnością Stanisława K. Drohojowskiego powstał rezerwat dla ochrony łąk wokół ruin Zamku w Czorsztynie (7,5 ha). Pod koniec lat 20. XX w. rozpoczęto wykupy gruntów prywatnych położonych głównie w Pieninach Środkowych w Masywie Trzech Koron, z przeznaczeniem pod utworzenie pierwszego w Polsce parku narodowego. Wstępny projekt opracował prof. Stanisław Kulczyński. 23 maja 1932 r. podsekretarz stanu Wiktor Leśniewski podpisał za ministra rolnictwa rozporządzenie o utworzeniu z dniem 1 czerwca 1932 r. z rezerwatu w Pieninach jednostki organizacyjnej pod nazwą „Park Narodowy w Pieninach”. Miał on mieć łącznie z rezerwatem na Zamku Czorsztyńskim powierzchnię 16,5 km². Rozporządzenie ukazało się w „Monitorze Polskim” Nr 123 (poz.156). W 1924 r. zawarto porozumienie z rządem Czechosłowacji w sprawie wspólnego utworzenia przygranicznych obszarów chronionych i uregulowania turystyki. Negocjacje prowadził prof. Walery Goetel.
W 1926 r., gdy wszystkie procedury były już dopięte na ostatni guzik, podejrzewano, że idea utworzenia parku zakończy się fiaskiem, znajdujący się bowiem w trudnej sytuacji finansowej Skarb Państwa odmówił wykupu od prywatnych właścicieli terenów po bardzo wygórowanych cenach, a ci nie mogąc się doczekać sfinalizowania transakcji rozpoczęli rabunkowy wyrąb lasów. W wyniku licznych głosów oburzenia rozpoczęto w końcu wykup gruntów i w sierpniu 1932 r. na obszarze 423 ha proklamowano utworzenie w polskich Pieninach Parku Narodowego, w tym samym też roku powstał czechosłowacki Pieniński Park Narodowy. Jeszcze przed II wojną światową powiększano dalej poprzez wykupy obszar parku, powstały też małe prywatne rezerwaty w Małych Pieninach.
Kolejną podstawą prawną istnienia parku było rozporządzenie Rady Ministrów z 30 października 1954 r. o utworzeniu z dniem 1 stycznia 1955 r. Pienińskiego Parku Narodowego. Obszar jego uległ powiększeniu do 2231 ha poprzez włączenie w skład parku terenów należących do chłopów i gromad wiejskich (ale z prawem do użytkowania przez nich). Zlikwidowano też nadmiar szlaków turystycznych. Aktualnie park funkcjonuje w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996 r., w 2003 r. ma powierzchnię 2346 ha i w dalszym ciągu powiększa się jego obszar poprzez wykupy” – można przeczytać o historii Pienińskiego Parku Narodowego na wikipedia.pl
Pieniński Park Narodowy zajmuje najcenniejsze pod względem krajobrazowym i przyrodniczym obszary Pienin Właściwych: Masyw Trzech Koron, Pieniny Czorsztyńskie, Pieninki, Pieniński Przełom Dunajca. Ma najwyższy wśród wszystkich polskich parków narodowych wskaźnik nasilenia ruchu turystycznego w przeliczeniu na 1 ha powierzchni. Dla turystów udostępniono 35 km szlaków. Zalicza się do nich również stanowiący atrakcję na skalę europejską spływ tratwami przełomem Dunajca (jego trasę można przejść także pieszo Drogą Pienińską). Dla turystów przygotowano galerie widokowe na Trzech Koronach i Sokolicy. Pobliskimi atrakcjami turystycznymi są również ruiny Zamku w Czorsztynie i Zamek w Niedzicy. 53% powierzchni parku to własność Skarbu Państwa (ponad połowa zakupiona jeszcze w czasach II Rzeczypospolitej), reszta to tereny prywatne na których prowadzona jest działalność gospodarcza.
Kalendarium tworzenia Pienińskiego Parku Narodowego (źródło: PPN)
1921 r. – pierwsza oficjalna wypowiedź przewodniczącego Państwowej Komisji Ochrony Przyrody prof. Władysława Szafera o potrzebie ochrony Pienin
14.03.1921 r.- utworzenie przez Stanisława Drohojowskiego rezerwatu zupełnego na wzgórzu zamkowym w Czorsztynie
1922 r.- opracowanie przez prof. Stanisława Kulczyńskiego projektu „rezerwatu pienińskiego” o powierzchni 16,5 km2 przewidującego powstanie w masywie Trzech Koron i Pieninkach rezerwatu ścisłego, pozostałe obszary miały stanowić rezerwat częściowy
10.09.1923 r.-konferencja w Szczawnicy dotycząca wykupu dóbr pienińskich z rąk prywatnych właścicieli
6.05.1924 r.- podpisanie przez komisje polską i czechosłowacką „Protokołu krakowskiego”, normującego granicę państwową oraz przyjmującego program tworzenia pogranicznych parków przyrodniczo-krajobrazowych
2.08.1926 r.- odrzucenie przez Ministerstwo Skarbu pierwszego projektu wykupu lasów na rzecz parku narodowego
8.11.1928 r. – zatwierdzenie kolejnego kosztorysu i Uchwała Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów o wykupie Pienin
marzec 1929 r. – podpisanie w Prokurtorii Generalnej aktu kupna przez skarb Państwa najcenniejszej części Pienin – Masywu Trzech Koron, aż do Potoku Pienińskiego
31.05-3.06.1929 r.- prace komisji mieszanej nad zatwierdzeniem zakupionego obszaru i wytyczeniem granic parku w terenie, podjęcie uchwał normujących organizację parku i ruch turystyczny
lipiec 1930 r.- zakupienie z rąk Zygmunta Dziewolskiego, właściciela Krościenka 260 ha lasów na grzbiecie Sokolicy i Czertezia od Pienińskiego Potoku po granice pól Krościenka i Szczawnicy
31.08.1930 r.- w Szczawnicy uroczystość ogłoszenia Pienin parkiem narodowym (była to społeczna inicjatywa działaczy Oddziału Pienińskiego PTT)
2.08.1931 r.- w Krościenku konferencja przedstawicieli Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Dyrekcji Lasów Państwowych i Zarządu Głównego PTT, przyjęcie projektu organizacyjnego Parku, zatwierdzenie szlaków turystycznych, określenie kwalifikacji dyrektora, nakreślenie ram współpracy z Czechosłowacją
24.09.1931 r.- podpisanie w Gdyni umowy z Czechosłowacją o Drodze Pienińskiej, zarezerwowanej odtąd dla turystyki i ruchu miejscowego, zakazującej jazdy samochodami i pływania motorówkami po Dunajcu
przełom 1931/1932 r.- zarządzenia Ministerstwa Rolnictwa i Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pradze zmieniające lasy leśnictwa Czerwony Klasztor w rezerwat zupełny (420 ha) pod nazwą Slovenski Prirodni Reservace w Pieninach
1.06.1932 r.- utworzenie „Parku Narodowego w Pieninach”, rozporządzeniem Ministra Rolnictwa z dnia 23 maja 1932, które zostało ogłoszone w Monitorze Polskim Rzeczpospolitej Polskiej Nr 123 (poz. 156) rozporządzenie
13.06.1932 r.- nominacja na kierownika Parku Narodowego w Pieninach inż. Tadeusza Owczarzak
12.07.1932 r.- utworzenie Słowackiego Rezerwatu Przyrodniczego w Pieninach rozporządzeniem Ministra Rolnictwa z dnia 9 lipca 1932 r. , powstanie pierwszego w Europie transgranicznego Parku Natury
17.07.1932 r.-w Czerwonym Klasztorze uroczystość otwarcia Słowackiego Rezerwatu Przyrodniczego
8-9.01.1934 r.-pierwsze obrady połączonych komisji: Parku Narodowego w Pieninach i Słowackiego Rezerwatu Przyrodniczego w Pieninach
30.10.1954 r.-odtworzenie Pienińskiego PN po II wojnie światowej rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie utworzenia Pienińskiego Parku Narodowego
14.05.1996 r.- poszerzenie granic Pienińskiego PN, włączenie w obręb parku rezerwatów: Zamek Czorsztyn, Zielone Skałki i Lasek rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie Pienińskiego Parku Narodowego
