1 stycznia 2024 roku wszedł w życie zakaz sprzedaży tzw. energetyków, czyli napojów z dodatkiem tauryny lub kofeiny (w proporcji przewyższającej 150 mg/l) osobom niepełnoletnim. Za sprzedaż tego rodzaju napoju osobie poniżej 18 roku życia grozi mandat do 500 zł a w razie skierowania wniosku o ukaranie do sądu nawet 2000 zł grzywny.
Sprzedawca mający wątpliwości co do wieku kupującego, jest zobowiązany do żądania okazania dokumentu tożsamości, potwierdzającego wiek nabywcy. Przepis zakazuje również sprzedaży takich produktów na terenie szkół oraz w automatach. Ograniczenia zostały wprowadzone Ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 roku o zmianie Ustawy o zdrowiu publicznym. Ustawa nakłada także na producentów lub importerów tego rodzaju napojów, obowiązek odpowiedniego oznaczenia produktu nazwą „Napój energetyzujący” lub „Napój energetyczny”. Za produkowanie lub sprowadzanie nieodpowiednio oznakowanych napojów grozi grzywna w wysokości do 200 tysięcy złotych.
Zwracamy uwagę, że spożywanie energetyków przez dzieci i młodzież może być szkodliwe dla ich rozwoju. Mała masa ciała dziecka oraz młody, rozwijający się organizm, powoduje, że składniki tych napojów osiągają wyższe stężenie, co może powodować efekty toksyczne m.in. ból głowy, ból brzucha, zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej, insulinooporność, kołatanie serca, zaburzenia rozwoju układu nerwowego, zaburzenia snu, poczucie silnego rozbicia i rozdrażnienie.
USTAWA z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw
„Rozdział 3b
Sprzedaż i oznaczenie napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny
Art. 12l. Za napój z dodatkiem kofeiny lub tauryny w rozumieniu niniejszego rozdziału uważa się wyrób w postaci napoju będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w klasie 10.89 oraz w dziale 11, w którego składzie znajduje się kofeina w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nim naturalnie.
Art. 12m. 1. Zabrania się sprzedaży napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny:
1) osobom poniżej 18. roku życia;
2) na terenie jednostek systemu oświaty, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 i 1672);
3) w automatach.
2. W przypadku wątpliwości co do pełnoletności kupującego sprzedawca może żądać okazania dokumentu potwierdzającego wiek kupującego.
Art. 18a. 1. Kto, wbrew postanowieniom art. 12m ust. 1, sprzedaje napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny,
podlega karze grzywny do 2000 zł.
2. Tej samej karze podlega kierownik zakładu handlowego lub gastronomicznego, który nie dopełnia obowiązku nadzoru i przez to dopuszcza do popełnienia w tym zakładzie wykroczenia określonego w ust. 1.
3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 albo 2 sąd może orzec przepadek napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy.
Art. 18b. 1. Kto, produkuje lub importuje napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny, w opakowaniach jednostkowych niespełniających wymogów, o których mowa w art. 12n,
podlega grzywnie do 200 000 zł albo karze ograniczenia wolności, albo obu tym karom łącznie.
2. Jeżeli czyn określony w ust. 1 został popełniony w zakresie działalności przedsiębiorcy, za sprawcę czynu zabronionego uznaje się osobę odpowiedzialną za produkcję lub import napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny.
Art. 18c. 1. Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w art. 18a, następuje w trybie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2022 r. poz. 1124).
2. Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w art. 18b, następuje w trybie przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1375, z późn. zm.2)).”.
