Jest rok 1978. Od 3 lat trwa budowa planowanej już na początku XX wieku zapory w Niedzicy-Czorsztynie. Jej zakończenie budowniczowie i projektanci optymistycznie szacują na 1988 rok. Po latach okaże się, że budowa zapory zajmie dokładnie 22 lata i oddana ona zostanie do użytku w 1997 roku, roku „Powodzi Tysiąclecia”. Ale jest rok 1978 i właśnie wysiedlana jest wieś Maniowy, później nazywana już Stare Maniowy. Cały jej teren w przyszłości znajdzie się na dnie Jeziora Czorsztyńskiego. od kilku lat trwa już budowa nowej wsi Maniowy. Powstają nowe, identyczne, murowane domy. Do Maniów przyjeżdża ekipa filmowa, która kręci materiał o budowie nowej wsi. „Kamienna ni to wieś, ni to miasto” – można usłyszeć w nagranym filmie. A jakie jest to nowe miejsce do życia dla mieszkańców Maniów ? Zapraszamy w sentymentalną podróż do Maniów leżących na styku Gorców i Pienin lub jak niektórzy mówią w Kotlinie Nowotarskiej.
![](http://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/19-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.p.png)
„Nieopodal starej wsi, na wzgórzu okalającym przyszły zbiornik powstaje nowa wieś Maniowy. Chyba żadne z nowo budowanych osiedli nie wywołało tak namiętnych dyskusji i sporów. Kamienna ni to wieś ni to miasto zabudowane domami nie mającymi nic wspólnego z pięknem góralskiej architektury. Te zarzuty powtarzają się najczęściej. Kontrargumentem była konieczność wybudowania zwartego osiedla na niewielkiej przestrzeni, kłopoty z materiałami i wykonawcami. Spór trwa a w międzyczasie do kilkudziesięciu domów wprowadził się pierwsze rodziny. Przedsiębiorstwo turystyczne „Podhale” rozpoczęło akwizycję miejsc wypoczynkowych, a projektanci nowej wsi stwierdzili nagle że spora część mieszkańców Maniowych zamierza nadal uprawiać ziemię, chce koło domu stawiać zabudowania gospodarcze dla których brakuje miejsca.
![](http://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/5-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
Nowe nadzieje wiązane z drugą, aktualnie budowaną częścią wsi. Do wyboru bogatszy wachlarz projektów zatwierdzonych przez architekta wojewódzkiego, ale i stare nie rozwiązane problemy. Opóźnia się budowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków. Brakuje szkoły, przedszkola, sklepu, ośrodka zdrowia. Nowe Maniowy stanowiły rzadką szansę realizacji od podstaw wizji wsi góralskiej łączącej w sobie najlepsze tradycje z dobrze rozumiana nowoczesnością. Szansa ta nie została należycie wykorzystana” – mówi w komentarzu filmu lektor.
![](http://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/4-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
„Pierwsze zabudowania Nowych Maniów, wsi utworzonej na odkrytym, południowym stoku Runka powstały już w roku 1974. Ale prawdziwego tempa prace budowlane nabrały dopiero rok później, wczesną wiosną, gdyż marzec tego roku był wyjątkowo ciepły. A budowanie takiego osiedla w tamtych latach nie było łatwe. Trzeba było przecież wielkie ilości materiałów budowlanych nie istniał przecież w tamtych czasach wolny rynek, tylko przydziały, limity, rozdzielniki itp. Ludzie musieli się nieźle nakombinować aby wyjść na swoje, ale opłaciło się. Pod koniec lata na Borcoku stało już kilkanaście sutereno-garaży, czasem nawet z parterem. Kolejny rok przyniósł kilkadziesiąt nowych domów na tym osiedlu. W tym także roku rozpoczęto budowę pierwszych domów na osiedlach: Lyta i Micholów. Mieszkańcy z żalem opuszczali swoje dotychczasowe domostwa, przenosząc się z całym dobytkiem do Nowych Maniów.
![](http://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
Projektanci wioski nieźle namieszali. Każdy dom obowiązkowo musiał posiadać garaż, domy miały być budowane wg takich samych planów (przynajmniej pięć takich samych domów z rzędu) i – zabrzmi to pewnie śmiesznie – nie zaprojektowano także sieci wodnej. Wodę ludzie mieli czerpać z ulicznych hydrantów! Dopiero po interwencji mieszkańców zmieniono plany. Niestety tym razem zapomniano o kolektorze odpływowym więc trzeba było wybudować szamba na ścieki. Kolektor odpływowy wybudowano w roku 1991. Światłe plany projektantów nie przewidywały też przy domach miejsca na obory czy zabudowania gospodarskie. Takowe miały znaleźć się za każdym z osiedli. Oczywiście i tym razem ostro zareagowali mieszkańcy – nikt nie chciał aby jego wioska przypominała kołchoz. Władze w końcu zmieniły zdanie i każdy chętny mógł budować budynki gospodarskie. Dzisiaj wioska nie przypomina już tak bardzo tego sztucznego tworu z końca lat 70 i początku 80 XX wieku. Mieszkańcy starają się jak mogą aby ich obejścia były jak najładniejsze chociaż sporo trzeba jeszcze zrobić aby było tu naprawdę pięknie.
![](http://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/9-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
Ludzie nie od razu pogodzili się ze swoim losem. Wielu nie wierzyło, że woda może podejść pod ich domy. Najtrudniej było przekonać do przenosin starych mieszkańców wsi. Dziś wielu z nich pomimo tęsknoty za przeszłością przyznaje, że przy takim stanie Dunajca jak w wakacje 1997 r. wioska z całą pewnością w dużej części zostałaby zalana przez powódź. A w nowych Maniowach z całą pewnością nam to jeszcze długo nie grozi. Zaczyna się zresztą nowy rozdział w historii wsi, staje się ona powoli małym zagłębiem turystycznym. Jezioro Czorsztyńskie sprawia, że Maniowy stają się coraz bardziej ciekawą alternatywą dla Szczawnicy czy Zakopanego” – można przeczytać o pierwszych latach nowej wsi na stronie wioski maniowy.net
![](http://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/18-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepi.png)
Film dokumentalny o budowie nowej wsi Maniowy można zobaczyć pod tym linkiem (o Maniowach od 11.55 minuty):
Relacje reporterskie – Zapora Czorsztyn – TVP rekonstrukcja – Telewizja Polska S.A.
![](http://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/7-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_-1.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/2-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_-1.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/5-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/6-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/4-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/Copy-of-Copy-of-Copy-of-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/7-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/8-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/9-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/10-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/11-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/12-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/14-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/16-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/17-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/18-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepi.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/20-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/15-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/19-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.p.png)
![](https://mojepieniny.pl/wp-content/uploads/2022/07/13-Nowe-Maniowy-1978-screen-z-cyfrowa.tvp_.plrekonstrukcje-cyfrowe-opracowanie-staryczorsztyn.plmojepieniny.pl_.png)
Stare i Nowe Maniowy na jednym zdjęciu można zobaczyć tutaj: https://staremaniowy.pl/blog/maniowy-wczoraj-i-dzis/
Nakręcony w roku 1978 roku film został odnowiony w ramach projektu rekonstrukcji cyfrowych TVP. Materiał opracowany w ramach projektu „Digitalizacja Regionalnego Dziedzictwa Telewizyjnego i Filmowego Archiwum TVP S.A.” współfinansowanego przez Unię Europejskiego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Fot. /screen Rekonstrukcje Cyfrowe TVP