W tym roku budynek dawnej siedziby straży granicznej i celnej w Niedzicy wzniesiony na granicy polsko-czechosłowackiej obchodzi 100. rocznicę swojego istnienia. Wzniesiony w 1924 r. drewniany budynek to obiekt piętrowy na podmurówce, z wejściem i gankiem arkadowym na osi fasady, nakryty wysokim dachem. Unikalny dach, kryty gontem, nad częścią środkową budynku jest czterospadowy z krótką kalenicą, nad częściami bocznymi trójspadowy o połaciach ugiętych nad wydatnym okapem.
Budynek dawnego Urzędu Celnego w Niedzicy wzniesiony został dla potrzeb organizowanych na terenie Spisza służb celnych i granicznych . Projekt architektoniczny zamówiony przez zarząd Główny powstał w jednym z biur architektonicznych Zakopanego. Budynek otrzymał cechy regionalne i funkcjonalną bryłę modnego wówczas stylu dworkowego w architekturze.
W latach po II wojnie światowej budynek użytkowany był przez władze gminne w Niedzicy. Na początku lat 70. XX w. na skutek regulacji granicy, przesuniętej o 2 km w stronę Czechosłowacji, budynek przejęła Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej, ponieważ stał on na terenach przeznaczonych na zalanie przez dolny zbiornik wznoszonej zapory.
Po przystąpieniu do realizacji budowy zbiornika czorsztyńskiego zapadła decyzja o jego przeniesieniu na tereny niezalewowe. Opracowany został projekt przeniesienia obiektu do zorganizowanego tzw. Skansenu Spiskiego mającego powstać w pobliżu zamku w Niedzicy. Budynek przejęło Stowarzyszenie Historyków Sztuki prowadzące na zamku Dom Pracy Twórczej i można rzecz że to ono uratowało 100-letni dziś budynek, który w latach 70. XX wieku był już mocno zniszczony i nawet zastanawiano się nad jego rozbiórką.
Dzięki zaangażowaniu i działaniom podjętym przez Stowarzyszenie Historyków Sztuki w latach 1986 – 1987 budynek został odbudowany na wzgórzu obok zamku, na działkach należących SHS. Ostateczne zakończenie prac przy przeniesionym budynku oraz inwentaryzacja miało miejsce w roku 1989. Obiekt zaadaptowano na mieszkania dla pracowników i pokoje gościnne dla członków Stowarzyszenia.
Budynek dawnej celnicy to wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta budynek drewniany, konstrukcji zrębowej o cechach modnego na przełomie XIX i XX wieku stylu zakopiańskiego. Obiekt jest parterowy z użytkowym poddaszem, podpiwniczony, nakryty czterospadowym dachem.
Dzisiaj po przeniesieniu 100-letni budynek dawnej celnicy znajduje się w parku na terenach dawnego folwarku, oddalonego niespełna 200 m od zamku i stanowi atrakcyjne miejsce noclegowe dla turystów przybywających w Pieniny.
Fot. zabytek.pl/domena publiczna. Retusz i koloryzacja fotografii mojepieniny.pl
